Er zijn verschillende soorten lampen die je kunt gebruiken om nachtvlinders te lokken. In dit artikel vergelijk ik het gebruik van UV LED-panelen en de klassieke ML-lamp. Hier zijn de, enigszins verrassende resultaten.
De setup, met links de ML-lamp en rechts de UV-panelen.
Vanuit de vlinderwerkgroep van de KNNV Noordwest Veluwe hebben we apparatuur aangeschaft om nachtvlinders te lokken. Zelf heb ik ook een scherm en lampen. Dit gaf een mooie gelegenheid om de twee soorten lampen met elkaar te vergelijken.
De opstellingen
- Opstelling 1: Scherm met tentstokken, en een 160 watt ML-lamp. Beide te verkrijgen bij Vermandel. De lamp kost een kleine 25 euro. De totale constructie 260 euro. ML-lampen zijn de klassieke lampen voor het lokken van vlinders maar lastig te krijgen. De lamp hangt boven voor het scherm.
- Opstelling 2: Een zelf in elkaar geknutseld laken. Twee 100 watt UV LED-panelen, onder andere te verkrijgen bij Amazon voor ongeveer 25 euro per stuk. Deze lampen worden vaak als black-light bij feestjes gebruikt. De beide lampen staan op een laag tafeltje voor het scherm. De ene lamp is op het scherm gericht en de andere schuin omhoog van het scherm af. Zo krijg je licht in alle richtingen.
In de afbeelding hierboven zie je de opstelling met links de ML-lamp en rechts de UV LED-panelen. Er zit ongeveer 4 meter tussen de twee schermen.
De omstandigheden
Het experiment werd gedaan in Harderwold in Flevoland. De tuin kijkt uit over water (20 meter breed) en daarachter bossages. Het is er redelijk donker, maar zeker niet volledige donker.
Ik heb de test op 14 mei 2024 gedaan van 10.00 uur to 1.00 uur. Het was een warme dag (26 graden) en in de avond was het nog steeds warm. Bij het begin van de test was het 20 graden, aan het eind 17. Er was weinig wind en het was onbewolkt. De maan was bijna halfvol en goed zichtbaar uit mijn tuin.
Een huismoeder in een ongebruikelijke houding en een vuursteenvlinder.
De resultaten
Al heel snel kwamen er honderden muggen en vele schietmotten op beide schermen af. Om 10:30 verscheen de eerste nachtvlinder: een witte grijsbandspanner. Al snel verschenen er meer. In eerste instantie was ik vooral druk bezig met nachtvlinders fotograferen. Om 0:30 uur heb ik een redelijk precieze telling gedaan van de macro nachtvlinders. Op beide schermen zaten ook een aantal micro's. De resultaten:
- ML-lamp: Een kleine 10 nachtvlinders. Ongeveer de helft aan de voorkant en de andere helft aan de achterkant van het scherm.
- UV LED-panelen: Ongeveer 25 nachtvlinders, opnieuw verdeeld over beide zijden van het laken. Daarnaast zaten er nog acht nachtvlinder op en onder het tafeltje waar de lampen opstonden.
De conclusie is denk ik erg duidelijk. De UV LED-panelen trekken aanzienlijk meer nachtvlinders. Ik zag overigens niet een duidelijk verschil tussen de soorten.
opmerkingen
Hier zijn een aantal andere zaken die van belang kunnen zijn bij de keus:
- Aangezien de ML-lamp wit licht geeft kun je nachtvlinders eenvoudig bekijken en fotograferen (tenzij ze aan de achterkant van het scherm zitten). Bij de UV LED-panelen heb je altijd een zaklamp nodig omdat het zichtbaren deel van het licht niet zo sterk en blauw is.
- De UV LED-panelen lijken niet sterk, maar ze zijn dit wel. Omdat je ogen zich niet aan de lichtsterkte aanpassen moet je uitkijken dat je er niet te veel in kijkt. Dat kan tot irritatie leiden.
- De ML-lamp wordt erg heet, dus kijk uit. Ook begrijp ik dat hij heel slecht tegen regen kan. De UV LED-panelen zijn waterdicht, dus een beetje regen is geen probleem voor ze. Met de ML-lamp heb je het gevoel dat je erg voorzichtig moet zijn.
- De ML-lamp kun je eenvoudig bovenaan het scherm hangen. Voor de UV LED-panelen is dat lastiger. Vandaar dat ik ze op een tafeltje zet.
De vlinders
Er waren een flink aantal soorten die ik nog niet eerder gezien had. Helaas zaten er zoveel muggen op het laken dat het lastig was om mooie foto's te maken. In sommige gevallen heb ik de vlinder voorzichtig van het laken afgehaald en op een stukje papier gezet. Je vindt een aantal van de nachtvlinders die ik zag in de afbeeldingen in dit artikel. Ik vond de huismoeder nogal bijzonder omdat hij met zijn vleugels omhoog zat. Normaal gesproken vouwt hij deze over zijn lichaam. Door deze houding kun je goed de gekleurde ondervleugels zien. De vuursteenvlinder was nieuw voor mij. Er zaten er een stuk of vijf. Ook de peper-en-zoutvlinder was nieuw. Een mooie nachtvlinder. Andere soorten waren de haarbos, geel beertje, bruine eenstaart, kleine blokspanner, fijnspardwergspanner, meriansborstel, draak, naaldboomspanner, kleine groenbandspanner, kameeltje, schilddrager, kleine hermelijnvlinder, bruine snuituil, berkenhermelijnvlinder, witte grijsbandspanner, groenbandspanner, boogsnuituil, geoogde bandspanner, taxusspikkelspanner, bruine sikkeluil, snuitvlinder, en peppel-orvlinder,
Er waren ook de nodige micro's waaronder onderstaande waterleliemot. Andere micro's waren de vroege granietmot, krabbenscheermot, koolbladroller, en het kroosvlindertje.
Een peper-en-zoutvlinder en een waterleliemot.
WIT LED-PANEEL
Ik heb een andere avond nog een experiment gedaan met een wit LED-paneel. Deze zijn goedkoop te krijgen en geven erg veel licht. Het resultaat was echter heel matig. Slechts een drie nachtvlinders. Ik neem aan dat dit komt omdat het licht niet de juiste golflengte heeft. Ik heb wel een lED-paneel gekozen wat koud (naar blauw neigend) licht gaf, maar blijkbaar zit dit te ver van het UV-spectrum af waar nachtvlinders op af komen.
Conclusie
Het verschil tussen de twee de UV-LED lampen en de ML-lampen was onverwacht groot. Het moge duidelijk zijn dat de UV LED-panelen het beste werken. Toch is enige voorzichtigheid op zijn plaats. In feite zijn er twee processen van belang. Enerzijds moeten de nachtvlinders van een afstand aangetrokken worden. En daarna kiezen ze een laken om op te gaan zitten. Het zou kunnen zijn dat de ML-lamp wel de vlinders aantrekt maar dat ze daarna een voorkeur hebben voor de UV LED-panelen. Ik verwacht dit niet maar ik ga hier de komende tijd nog wat meer onderzoek naar doen.
De volgende nacht heb ik de ML-lamp gebruikt in combinatie met de UV LED-lampen op een enkel laken. Dit leidde tot een erg groot aantal nachtvlinders, ondanks dat het wat kouder was. Dit lijkt dus de ideale combinatie, maar het is meer werk om op te zetten en je moet zeker weten dat het droog blijft. Later hebben we nog twee keer op verschillende locaties met de combinatie gewerkt en in beide gevallen kwamen er zo'n veertig soorten op het laken af.
Deel a.u.b. je eigen ervaringen en conclusies in de reacties hieronder.
Reactie plaatsen
Reacties
ML- lampen zijn niet de standaard. HPL lampen wel. Hebben een beter resultaat dan ML.
Ik lees hier verschillende dingen over. Men zegt dat een ML lamp een HPL lamp is plus een extra gloeidraad. Op ander plekken lees ik dat het niet uitmaakt. Maar ik heb er geen ervaring mee.
Mooi experiment Mark. Bedankt daarvoor! Houdt ons op de hoogte van je vervolgonderzoek.
Ik heb sinds een paar maanden de led-emmer van de vlinderstichting in gebruik en ben n beetje verslaafd geworden. Zo leuk om te doen. Nou heeft n kennis van mij n vlinderval van Vermandel waar heel ander licht (sterker) op zit. En als we beiden de val zetten dan vangt hij veel meer dan ik. Zou er n mogelijkheid zijn om dat aan te passen op de led-emmer? Interessant artikel! Groet Ellie